Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık Durumu

İlin 84.700 hektar olan toplam alanının % 25'i (21.196 ha.) tarım alanı, % 58'i (49.100 ha.) ormanlık alan, % 6'sı (5.636 ha.) yerleşme alanı, % 6'sı (4.814 ha.) çayır ve mera alanı, % 5'i de makilik ve 2B alanlardan oluşmaktadır. Yalova İli arazi dağılımı Şekil-18'de görülmektedir.

Şekil-18 Yalova İli Arazi Dağılımı

Kaynak : Yalova İl Tarım Müdürlüğü

Tarım yapılan arazilerin % 28'i tarla alanı, % 27'si meyve alanı, % 30'u zeytin alanı, % 11'i sebze alanı, % 4'ü süs bitkileri alanından oluşmaktadır. Yalova İli arazi kullanımı haritası Şekil-19'da görülmektedir. Haritadan da görüleceği üzere, ilin özellikle güney ve güneybatı kesimleri ormanlarla kaplıdır. Ekili ve dikili alanlar ise özellikle kıyı bölgelerinde ve ilin doğu kesimlerinde yoğunlaşmış bulunmaktadır.

Şekil-19 Yalova İli Arazi Kullanımı Haritası

Kaynak : Coğrafi Bilimler Dergisi, 2007, Türkiye'de Önemli Bir Seracılık Alanı: Yalova İli-M.Ali ÖZDEMİR, Muhammet BAHADIR

İl sınırları içinde yaklaşık 4.709 çiftçi ailesi tarımla uğraşmaktadır. İlin tarım geliri daha çok meyvecilik, çiçekçilik ve seracılığa dayanmaktadır.

İlde önemli tarımsal faaliyetlerden biri süs bitkileri yetiştiriciliğidir. İlimizde yaklaşık 600 çiftçi 4.696 dekar alanda süs bitkileri üretmektedir. Süs bitkileri yetiştiriciliği; salon ve süs bitkileri, bahçe ve çevre düzenlemesinde kullanılan ağaçlar, soğanlı ve rizomlu süs bitkileri ile kesme çiçek olmak üzere dört kısımda toplanmaktadır. Akköy, Koru Beldesi, Kadıköy, Samanlı, Hacımehmet, Laledere, Safran, Elmalık, Kazımiye, Taşköprü ve Çiftlikköy'de yaygın bir şekilde çiçekçilik yapılmaktadır. İhracat gelirleri açısından önemli bir yere sahip olan kesme çiçek üretimi 2006 yılında toplam 57,8 milyon adet, 2009 yılında ise toplam 38,2 milyon adet olarak gerçekleşmiştir. Ağırlıklı olarak kasımpatı, karanfil, şebboy ve gül yetiştiriciliği yapılmaktadır. Dış mekân süs bitkileri üretimi ise, 2002 yılında 10,9 milyon adetten 2006 yılında 31,7 milyon adede çıkmıştır.

2010 yılında süs bitkisi sektöründe toplam 10,6 milyon $'lık ithalat, 4,6 milyon $'lık da ihracat yapılmışken, 2011 yılında toplam 9,3 milyon $'lık ithalat, 6,9 milyon $'lık da ihracat yapılmıştır. İthalat özellikle Almanya, İtalya ve Hollanda'dan, ihracat ise özellikle Azerbaycan, Türkmenistan ve Irak'a yapılmaktadır. 2012 yılında 9,7 Milyon $'lık ihracat, 26,0 Milyon $'lık da ithalat rakamına ulaşılmıştır. 2013 yılında ise 6,3 Milyon $'lık ihracat, 36,4 Milyon $'lık da ithalat yapılmıştır.

İlimizde tarımsal üretim bakımından öne çıkan ürünler şu şekilde sıralanabilir;

Tarla ürünlerinde : Buğday, arpa ve fiğ,

Meyve üretiminde : Zeytin, elma, şeftali, kiraz, kivi ve armut,

Sebze üretiminde : Lahana, domates, kıvırcık marul, hıyar ve fasulye,

Süs bitkilerinde : Dış mekan, iç mekan ve kesme çiçek.

Yalova İli'nde son yıllarda tarım alanında kültür mantarcılığı, taze sebze seracılığı, kivi yetiştiriciliği ve özellikle süs bitkileri yetiştiriciliği, hayvancılık sektöründe de kültür ırkı süt inekçiliği, Merinos ve Kıvırcık ırklarının bulunduğu koyunculuk, besi sığırcılığı, tavukçuluk ve arıcılık büyük gelişme göstermektedir. Ayrıca dondurulmuş ve soğutulmuş ürünlerin üretimi de gelişmeye başlamıştır. Dondurulmuş meyve ve sebze sanayi mevcuttur. Tarım ve tarıma dayalı sanayinin ihtiyacı olan temel mal ve hizmetleri üretmek amacı ile, gelişen tarım teknolojisini Türk çiftçisinin ve halkının hizmetine daha rahat sunabilmek amacıyla, Atatürk tarafından Atatürk Tarım İşletme Müdürlüğü kurulmuştur. Meyve, sebze, süs bitkileri bağ gibi tarımsal ürünler üzerine bilimsel araştırma programlarını ilerletmek, bölgede yetiştirilen ürünlere ait problemleri çözmek, fidanlıklara ve çiftçilere hastalıktan arındırılmış anaç materyal sağlamak ve diğer tarımsal sorunları çözmek amaçlarıyla kurulmuş olan Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yalova çiftçisine büyük destek olmaktadır.

Yalova İli'nde kivi üretimi özellikle 2004 yılından itibaren büyük artış göstermiştir. Öyle ki il, Türkiye toplam kivi üretiminin % 50'sini üretir duruma gelmiştir. İlin 2002 yılı kivi üretimi 651 ton iken 2007 yılı üretimi 5.220 tona, 2013 yılı üretimi ise yaklaşık 19.000 tona yükselmiştir. Yalova için yeni bir ürün olması, yetiştiricilerin sayısındaki artış ve iklimin uygun olması gibi sebeplerle kivi üretimi büyük artış göstermiştir. Uygun koşullar devam ettiği sürece de artışın devam etmesi beklenmektedir. Yalova İli'nde kivi üretiminin gelişimini gösteren şekil aşağıda görülmektedir.

Kaynak: İl Tarım Müdürlüğü

Yalova İli'nde son yıllarda Organik Tarım, büyük gelişme göstermektedir. Organik Tarım alanı da 300 dekardan 1.566 dekara yükselmiştir. Bu alanlarda bulunan toplam 33.816 adet ağaçtan yaklaşık 494 ton organik ürün elde edilmiştir.

2012 yılı Şubat ayında Yalova İl Özel İdaresi'nin finanse ettiği 'Yalova Organik Tarım Projesi' sonlandırılmıştır. 2012 yılı ilk altı ayında OTBİS'de (Organik Tarım Bilgi Sistemi) 5 müteşebbis 229 da. alanla kayıtlı bulunmakta olup, tamamı bitkisel üretim yapmaktadır. Ayrıca Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü 90 da. alanda sebze tohumu üretmektedir.

Organik tarım alanlarında ve ormanlarda organik arıcılığa başlanmış olup, floranın yeterli olacağı ölçüde Yalova'ya özgü kestane-ıhlamur balının organik bal olarak pazara arzı sağlanacaktır. Yalova İli genelinde 11 köyden (Sermayecik, Kazımiye, Kirazlı, Güneyköy, Kadıköy, Akköy, Şenköy, Mecidiye, Hayriye, Selimiye ve Fıstıklı) 129 çiftçi 1566 da. alanda, 7 arıcı da 600 kovan ile kontrol ve sertifikasyon sistemine kayıtlı bulunmaktadır. İlde 2008 yılı itibariyle organik ürünler üretim miktarları Şekil-21'de görülmektedir. Şekilden de görüleceği üzere, ilde organik olarak en yüksek üretim miktarına sahip ürün zeytindir. İkinci sırada çilek, üçüncü sırada ise kızılcık gelmektedir. İlin toplam organik ürünler üretim miktarı yaklaşık 494 ton olarak gerçekleşmiştir.

Şekil-21 Yalova İli Organik Ürünler Üretim Miktarları (Ton) 2008

Kaynak : Yalova İl Tarım Müdürlüğü

Yalova İli'nde Organik Tarımın Tanıtımına Yönelik Yapılan Çalışmalar

• Proje dışında Armutlu-Mecidiye'de Eko-Pansiyon işletmeciliği başlamış olup, 2005 yılından itibaren hizmet vermektedir.
• Delmece Yayla Şenliğinde Organik Ürün Standı kurularak ürünler sergilenmiştir.
• Altınova-Sermayecik Köyü'nde 'Sermayecik Organik Çilek ve Kiraz Şenliği' düzenlenmiştir.
• Çınarcık-Şenköy Kızılcık Şenliği düzenlenmiştir.
• Armutlu-Hayriye Köyünde organik ürünlerin pazarlandığı satış yerleri açılmıştır.
• İlimiz Safran Köyü'nde bir girişimci tarafından Avrupa Birliği Hibe Desteği Projeleri kapsamında meyve-sebze şoklama, ambalajlama ve depolama tesisi kurmuş ve tesisin bir bölümünde organik ürünlerin şoklama, ambalajlama ve depolaması yapılacaktır.
• Armutlu ilçesi Mecidiye Köyü'nde Çarşamba günlerinde organik ürün pazarı kurulmaktadır.
• 2007-2008 yıllarında Armutlu-Hayriye ve Selimiye Köylerinde toplam 4.800 adet kiraz fidanı dikilerek 120 da. Organik Kiraz Plantasyonu, Altınova-Sermayecik Köyü'nde 2.000 adet fidanla 5 da. alanda Organik Böğürtlen Plantasyonu kurulmuştur.

2003 yılından bugüna kadar ilde toplam 134 adet tarımsal proje uygulanmış ve 18.723.809 TL yatırım gerçekleştirilmiştir.

İlimiz için önemli tarımsal stratejilerden bazıları şunlardır: Türkiye genelinde dar alanlarda üretimi yapılabilen ve Yalova'da yaygın olan kestane balının üretiminin artırılması ve Ulusal düzeyde marka değer haline getirilmesi, mevcut tarım alanlarının yaklaşık iki katı kadar bir alana ve zengin bir eko sisteme sahip Yalova ormanlarından, Arıcılık, Kestane, Ihlamur, Defne, Fıstık çamı ve doğal mantarlar gibi gıda değeri olan ürünlerin bir disiplin altında toplanması, işleme ve pazarlama süreçlerini içine alan sektörel bir yapı oluşturulması, Türkiye genelinde önemli bir yere sahip olan Yalova süs bitkileri sektörünün, dünya genelindeki Hollanda modelinde olduğu gibi hem üretim hem de toplu satış yeri haline getirilmesi, İlimizin Marmara Denizi'nde önemli bir su ürünleri karaya çıkış noktası ve mezat benzeri yapılanma ile pazar haline getirilmesi.

Yalova'da hayvancılık faaliyetleriyeterli düzeyde değildir ve fazla gelişmemiştir. Mahdut miktarda büyükbaş, küçükbaş, kümes hayvancılığı ve arıcılık yapılmaktadır. İlimizde Büyükbaş ve Küçükbaş hayvancılık Merkez İlçe ve Çiftlikköy İlçemizde, Tavukçuluk ise Merkez İlçe ve Altınova İlçelerimizde yoğun olarak yapılmaktadır. Özellikle Armutlu ve Esenköy bölgelerinde balıkçılık yoğun olarak yapılmakta ve ekonomik faaliyetler arasında yer almaktadır. Ayrıca Kurtköy, Üvezpınar ve Elmalık köylerinde tatlı su balığı yetiştirilmekte ve bu yörelerde özellikle alabalık üretimi gerçekleştirilmektedir. Arıcılık, Koyun keçi, Anaç Sığır, Buzağı desteklemeleri ve Besi sığır konularında 2010 yılında toplam 540.358 TL, 2011 yılında 919.533 TL, 2012 yılında 1.566.430 TL ve 2013 yılında da 867.505 TL hayvancılık desteği verilmiştir.

Yalova İli'nin hayvan varlığının son durumu Tablo-11'de görülmektedir. Tablodan da görüleceği üzere, Yalova İli'nin hayvan varlığı ve hayvansal üretimi çok büyük boyutlarda değildir.

Tablo-11 Yalova İli Hayvan Varlığı ve Üretimi (2014)

Kaynak : Yalova İl Tarım Müdürlüğü, 2014 Yılı Verileri

Yalova İli'nin tüm köylerinde çeşitli yoğunluklarda arıcılık faaliyetleri yapılmaktadır. İlde yıllar itibariyle bal üretim miktarı Şekil-22'de görülmektedir. 1995 yılında 41 ton olan bal üretimi, 2012 yılında % 509 oranında bir artışla 250 tona yükselmiştir.

Yalova İli'nde bulunan toplam 43 köyün 31'i orman köyü, 11'si ise orman dışı köydür. Yalova Orman İşletme Müdürlüğü'nün 2013 yılı faaliyetleri sonucunda; 2.657 m³ tomruk, 5.151 m³ sanayi odunu, 4.809 m³ kâğıtlık odun, 549 m³ maden direği ve 27.462 m³ lif yonga odunu olmak üzere toplam 40.640 m³ endüstriyel ürün, 29.461 ster de yakacak odun üretimi yapılmıştır. İlimizde 2013 yılında toplam 122.061 adet fidan dikimi gerçekleştirilmiştir.